Veel kinderen vinden het fijn om buiten te spelen. Heerlijk de wind en de zon voelen op je huid, de geuren van de natuur, zoals pas gemaaide gras en heerlijk ruikende bloemen. Hoor je de vogels fluiten in de bomen? Kinderen ervaren prikkels veel sterker dan wij, ze kunnen de prikkels nog moeilijk filteren, dus let op dat ze niet overprikkeld raken.

Spelen met je zintuigen wordt ook wel sensopathisch spel genoemd. Wat is het en hoe kan het de ontwikkeling van jouw kind bevorderen?

Sensopathisch spel gebruikt de tastzin. De huid is het grootste sensorische systeem van het lichaam en helpt kinderen de wereld om hen heen beter te begrijpen. In een snel veranderende digitale wereld, waar kinderen aan de bank vastgelijmd zitten, is het belangrijk dat ze ook de kans krijgen om te ervaren hoe leuk en boeiend het is om te spelen via je zintuigen.

Leren is ervaring. Al het andere is slechts informatie.
(Albert Einstein)

Het doel van sensopathisch spel is het prikkelen van de zintuigen en het daagt je uit te ontdekken met al je zintuigen. Dus niet alleen je tast, maar ook met je ogen, oren, ruiken en proeven. Er zijn een heleboel leuke spelletjes te vinden om deze zintuigen te ontwikkelen, zonder dat er direct een doel aan vast zit, zoals met schilderen, koken of tuinieren. Het lijkt tijdverdrijf, maar stiekem leren kinderen hier heel erg veel van. Ze leren niet alleen het materiaal kennen en vies worden, maar ook bijvoorbeeld de fijne motoriek, als ze met kleine onderdelen spelen.

Het begint al bij de baby’s

Hoe jong baby’s ook zijn, ook met baby’s kan je prima sensopathische activiteiten ontplooien. Juist op deze leeftijd zijn ze nog heel erg aan het ontdekken met hun zintuigen en met name de mond. Door alles in hun mond te stoppen ontdekken ze de verschillende materialen. Je hoeft er geen duur speelgoed voor te kopen; als je maar bewust bent, dat eigenlijk de kleinste activiteiten al sensopathisch spel is. Bijvoorbeeld als je je baby in bad doet en laat spelen. In het water voelen dingen anders aan dan uit het water, doordat de weerstand verandert. Spullen uit het water pakken is echt een andere ervaring, als diezelfde spullen gewoon pakken.

Moderne digitale wereld

In de moderne wereld zijn er minder kinderen die sensopathisch spelen en in plaats daarvan meer tijd achter een laptop doorbrengen of videogames spelen. De digitale wereld is zo sterk geëvolueerd dat tegenwoordig echt speelgoed en games zelfs zijn vervangen door soortgelijke scherm gebaseerde games.

De keerzijde van digitale games is dat schermen niet driedimensionaal leren. Een vierjarige kan een vormgame spelen op een tablet, maar niet in de echte wereld. Op dezelfde manier kan een vijfjarige een puzzel bouwen in een computerspel, maar worstelt hij om een puzzel te maken in de klas. Met sensopathisch spel kun je de ontwikkeling van je kind stimuleren, door bijvoorbeeld:

• Te tekenen met jouw vinger op de rug van jouw kind. Hij of zij moet dan raden wat je tekent.
• Laat jouw kind met scheerschuim tekeningen maken op de terrasdeur of het raam. Je kunt scheerschuim ook een kleurtje geven voor een extra dimensie tijdens het spelen.
• Of ga lekker spelen met klei of zoutdeeg. Klik hier voor een veilig en gemakkelijk klei-recept.
• Spelen met waterbeads. Laat je kind de gekleurde beads sorteren en ze met een lepel in een potje doen. Dat is een goede oefening voor de fijne motoriek.
• Maak je eigen voelzakjes. Er zijn diverse mogelijkheden. Ben je handig met stof en kun je een zakje naaien met een doolhof en een knikker erin. Deze knikker kun je dan bewegen in het zakje. Ben je minder handig, dan kun je kiezen voor een zakje met gel, waarin je letters of andere materialen verstopt, waarmee je kind kan voelen.

Aan elk van deze activiteiten zijn veel ontwikkelingsvoordelen verbonden, waaronder de fijne motorische coördinatie en het leren van een kind om zich emotioneel veilig en geborgen te voelen.

Breng de schermtijd van jouw kind in evenwicht en laat hem of haar echte activiteiten in real time doen met echte objecten en echte mensen. Je zult versteld staan van de resultaten.

Elk kind heeft de kans nodig om de wereld in het echt en door de tastzin te ervaren. Door sensopathisch spel te negeren, zal jouw kind niet zo effectief leren als wanneer hij of zij volledig, fysiek betrokken is bij het eigen leerproces en het creëren van zinvolle ervaringen.

Spelen en bewegen

Combineer deze speelse activiteiten ook eens met bewegen. Laat je kind bijvoorbeeld voorwerpen uit de huiskamer bij elkaar zoeken in een bepaalde categorie. Denk hierbij aan het verzamelen van voorwerpen met een bepaalde kleur, vorm, structuur of eigenschap. Of verzamel eerst allerlei gekleurde voorwerpen of vormen en laat je kind ze daarna soort bij soort sorteren.

Er zijn natuurlijk ook een heleboel sensopathische spellen te koop, leuk om cadeau te doen. Go-Kids heeft een top 10 samengesteld, zoals SmartMax, Magic Sand, Yellow Door sensorische stenen, Fat Brain Toys, vingerverf, Hang Sensorisch Luiaard en nog veel meer leuk speelgoed.

Door dit soort spelletjes in combinatie met ‘opdrachten’ ervaart jouw kind hoe leuk het is om spelenderwijs een taakje uit te voeren. Het is een goede voorbereiding op activiteiten aan tafel en het stimuleert zelfstandigheid, taakgerichtheid en aandacht van jouw kind.

Speciaal voor slechtziende en blinde kinderen

Het is voor slechtziende en blinde kinderen fijn als materiaal overzichtelijk wordt aangeboden. Door spelmateriaal bijvoorbeeld op een dienblad aan te bieden, kan je kind het materiaal eenvoudig terugvinden. Het kan zich dan richten op een afgebakende plek.

Jasmijn van Dijk is oprichter en hoofdredacteur van Go-Kids regio Haarlem, woont samen en is moeder van een dochter. Ze is altijd op zoek naar toffe uitjes, activiteiten, opgroei-adresjes en bestemmingen voor kinderen in de omgeving Haarlem, Hoofddorp, Velsen, Zandvoort en Bollenstreek om te vermelden op de website van Go-Kids regio Haarlem. Op deze website vind je de leukste tips voor ouders en kids in de omgeving.

Website: go-kids.nl/haarlem